Bốc mộ là một phong tục lâu đời, thể hiện lòng hiếu nghĩa sâu sắc của con cháu đối với người đã khuất. Tuy nhiên, thủ tục làm lễ bốc mộ lại là một nghi thức phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị cẩn thận và hiểu rõ các quy tắc. Vậy, cần làm gì để nghi lễ diễn ra suôn sẻ và trọn vẹn? Bài viết này của Giang Thọ sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và hữu ích nhất.

Bốc mộ là gì? Ý nghĩa của tục bốc mộ, sang cát

Bốc mộ (hay còn gọi là sang cát) là một nghi thức tâm linh quan trọng, được thực hiện sau một khoảng thời gian nhất định kể từ khi người đã khuất được chôn cất. Đây là quá trình cẩn trọng khai quật phần mộ, thu dọn di cốt, làm sạch và đặt vào một chiếc tiểu sành hoặc quách mới để tiến hành chôn cất lại.

Nghi thức bốc mộ, sang cát mang nhiều ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tinh thần “nghĩa tử là nghĩa tận” của người Việt:

• Là cách con cháu thể hiện lòng hiếu kính, biết ơn và trách nhiệm chăm sóc người thân, ngay cả khi họ đã qua đời.
• Theo quan niệm dân gian, việc bốc mộ giúp hài cốt người đã khuất được an táng tại một nơi sạch sẽ, khô ráo hơn, từ đó linh hồn được siêu thoát và an nghỉ.
• Nghi thức này cũng mang ý nghĩa cầu mong ông bà, tổ tiên phù hộ cho con cháu được bình an, khỏe mạnh và gặp nhiều may mắn.
• Thủ tục làm lễ bốc mộ được chuẩn bị và tiến hành một cách trang trọng, là dịp để cả gia đình, dòng họ tề tựu và bày tỏ lòng thành kính.

Chi tiết thủ tục làm lễ bốc mộ

Để thực hiện thủ tục làm lễ bốc mộ một cách trang trọng và đúng phong tục, gia đình cần chuẩn bị chu đáo mọi thứ, cụ thể như sau:

Các việc cần làm trước khi bốc mộ

Trước khi thực hiện nghi lễ bốc mộ, gia đình cần chuẩn bị chu đáo các việc sau:

• Chọn ngày, giờ: Cần xem ngày lành tháng tốt, hợp với tuổi của người đã khuất hoặc trưởng nam. Thời điểm lý tưởng để bốc mộ là vào mùa thu, khi thời tiết khô ráo. Việc thực hiện vào ban đêm hoặc rạng sáng giúp hài cốt không tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng Mặt trời, giữ xương không bị đen.
• Chuẩn bị Tiểu và Quách: Tiểu là hộp chứa xương cốt người mất, còn Quách là quan tài dùng để đặt tiểu vào trong. Cả hai thường được làm bằng gỗ tốt, sứ hoặc đá để đảm bảo độ bền trong môi trường ẩm ướt.
• Các vật dụng khác: Gia đình cần chuẩn bị thêm nhiều vật phẩm cần thiết cho nghi lễ, bao gồm:
  • Giấy tráng kim: Dùng để bọc bát hương và hài cốt.
  • Vải áo bọc cốt: Dùng để bọc xương cốt trước khi cho vào tiểu.
  • Nước ngũ vị hương: Dùng để lau rửa, làm sạch hài cốt.
  • Thất bảo, tiền cổ, đồng trinh, đá thạch anh ngũ sắc: Những vật phẩm tâm linh đặt cùng hài cốt trong tiểu.

Lễ vật cúng bốc mộ cần những gì?

Để nghi thức bốc mộ diễn ra trang trọng và đầy đủ, gia đình cần chuẩn bị các lễ vật sau đây để dâng lên thần linh, đất trời và người đã khuất:

• Lễ vật dâng cúng:
  • Một con gà trống luộc nguyên con, một đĩa xôi.
  • Muối, gạo, trầu cau.
  • Một bộ đồ cúng Quan Thần Linh (gồm áo, mũ, ủng).
  • Vàng mã, tiền giấy.
• Vật phẩm phục vụ cho nghi thức:
  • Nước sạch (khoảng 50 lít) và rượu trắng (khoảng 2 lít).
  • Nước vang (khoảng 50 lít).
  • Chổi, bàn chải mới các loại để làm sạch di cốt.
  • Khăn mặt sạch (khoảng 10 cái).
  • Vải điều, giấy tráng kim.
  • Củi để đun nấu.
  • Ba chiếc chậu lớn mới.

Bài văn khấn bốc mộ chuẩn nhất

Nghi thức bốc mộ bao gồm nhiều bài văn khấn khác nhau để thể hiện lòng thành kính và xin phép các vị thần linh, tổ tiên. Thông thường, nghi lễ sẽ bao gồm hai bài khấn chính, được thực hiện trước khi di dời mộ phần.

Văn khấn bốc mộ gia tiên

“Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư phật mười phương.

Con lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương.

Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.

Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ tỷ.

Hôm nay là ngày … .tháng … năm …, tại tỉnh … huyện … xã … thôn …

Hiển khảo (hoặc tỷ) … mộ tiền.

Than rằng: Thương xót cha (hay mẹ) xưa, vắng xa trần thế.

Thác về, sống gửi, đất ba thước phải vùi chôn.

Phách lạc hồn bay, hình trăm năm khó gìn để.

Lúc trước việc nhà bối rối, đặt để còn chưa hợp hướng phương.

Tới nay, tìm đất tốt lành, sửa sang lại, cầu an hình thể.

Rày thân: Phần mộ dời xong, lễ Ngũ kính tế.

Hồn thiêng xin hưởng, nguyện cầu vĩnh viễn âm phần.

Phúc để di lưu, phù hộ vững bền miêu duệ.

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!”

Văn khấn trình Long Mạch, Sơn thần và Thổ thần

Theo phong tục tập quán, trước khi dời mộ, gia chủ cần khấn trình với Long Mạch, Sơn thần và Thổ thần nơi mộ phần được an táng để xin phép.

“Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư phật mười phương.

Con kính lạy Đức Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy các ngài Long Mạch, Sơn Thần, Thổ địa, Thần linh cai quản trong xứ này.

Hôm nay là ngày … tháng … năm …

Tín chủ (chúng) con là: …

Ngụ tại …

Nhân hôm nay ngày Cải Cát (dời mộ, sửa mộ) của … mộ phần tại …

Chúng con cùng toàn thể gia quyến tuân theo nghi lễ sắm sửa hương hoa lễ vật dâng lên án toạ Tôn thần cùng chư vị uy linh, kính cẩn tấu trình.

Kính cáo Sơn Thần, Thổ Thần, Long Mạch và các vị Thần linh, cúi xin chứng minh, phù hộ cho toàn gia chúng con an ninh khang thái, vạn sự tốt lành.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!

Nam mô a di Đà Phật!”

Trình tự làm lễ bốc mộ đúng phong tục

Thủ tục làm lễ bốc mộ là một nghi thức tâm linh đòi hỏi sự cẩn trọng và trang nghiêm. Theo phong tục truyền thống, quy trình này thường được thực hiện theo sáu bước sau để đảm bảo sự an lành cho người đã khuất và gia đình.

Bước 1: Cúng tại mộ cũ (Lễ tạ mộ)

Trước khi động thổ, gia đình sẽ bày mâm cúng tại mộ cũ để xin phép thần linh và người đã khuất.

Bước 2: Động thổ (Hạ huyệt mộ cũ)

Tiến hành khai quật phần mộ cũ, động chạm đến long mạch.

Bước 3: Khai quật, làm sạch hài cốt (Nên dùng nước gừng, rượu…)

Hài cốt được khai quật và làm sạch cẩn thận, thường dùng nước lá thơm hoặc rượu.

Bước 4: Xếp hài cốt vào tiểu sành

Xương cốt được sắp xếp ngay ngắn và gọn gàng vào tiểu sành đã chuẩn bị.

Bước 5: Đưa tiểu sành về nơi an táng mới

Đưa tiểu sành chứa hài cốt về nơi an táng mới

Bước 6: Lễ an táng tại mộ mới và cúng tạ

Thực hiện nghi lễ chôn cất tại mộ mới và làm lễ cúng tạ để an vị cho người đã khuất.

Những điều kiêng kỵ khi làm lễ bốc mộ cần biết

Khi thực hiện nghi lễ bốc mộ, gia đình cần đặc biệt lưu ý những điều kiêng kỵ khi bốc mộ dưới đây để tránh những điều không may và thể hiện sự tôn trọng với người đã khuất:

• Người có sức khỏe không tốt, phụ nữ mang thai, trẻ em và người có tuổi xung khắc với người mất nên tránh tham gia.
• Nên bốc mộ vào mùa thu, thực hiện vào ban đêm hoặc rạng sáng để hài cốt không bị ảnh hưởng bởi ánh nắng Mặt trời.
• Khi đào đất, nếu thấy rắn vàng hoặc đất có tơ hồng quấn quýt, không nên tiếp tục vì đây là dấu hiệu của đất lành.
• Tuyệt đối không khai quật khi thi hài chưa phân hủy hết.
• Sau khi khai quật, xương cốt cần được sắp xếp gọn gàng, cẩn thận, tránh để lộn xộn, thể hiện lòng kính trọng.

Với sự phức tạp của thủ tục làm lễ bốc mộ, việc tìm hiểu và chuẩn bị kỹ lưỡng là vô cùng cần thiết để mang lại sự an nghỉ cho người mất và sự an tâm cho người sống.

Trong khoảnh khắc thiêng liêng và đầy xúc động ấy, nếu bạn cần một sự đồng hành đáng tin cậy, hãy để Giang Thọ san sẻ gánh nặng. Với kinh nghiệm và sự tận tâm, chúng tôi cam kết giúp gia đình bạn thực hiện nghi lễ một cách trang trọng, đúng chuẩn phong thủy, để bạn hoàn toàn an lòng trao gửi người thân về nơi an nghỉ mới.