Cuộc sống hiện nay có nhiều thay đổi, việc tổ chức tang lễ cho người đã khuất vẫn giữ được những nét truyền thống đáng trân trọng. Hiểu rõ quy trình đám tang giúp gia quyến chu toàn trách nhiệm, thể hiện lòng hiếu nghĩa, sự tôn kính đối với người đã mất. Bài viết dưới đây từ Giang Thọ sẽ cung cấp hướng dẫn tổ chức tang lễ chi tiết, giúp bạn hiểu rõ từng bước trong thủ tục tổ chức tang lễ theo phong tục truyền thống của người Việt.
Quy trình đám tang của người Việt diễn ra như thế nào?
Thông thường, quy trình đám tang của người Việt diễn ra theo từng giai đoạn khác nhau như sau:
Giai đoạn chuẩn bị trước tang lễ
Khi có người thân qua đời, gia đình thường trải qua cảm xúc mất mát sâu sắc. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải giữ bình tĩnh để nhanh chóng thực hiện các công việc cần thiết trong quy trình đám tang.
Thông báo tin buồn và họp gia đình
Ngay sau khi người mất trút hơi thở cuối cùng, gia đình sẽ thông báo cho người thân, dòng họ và hàng xóm gần xa. Việc họp gia đình để phân công nhiệm vụ cụ thể (người liên hệ nhà tang lễ, người chuẩn bị bàn thờ, người tiếp khách…) sẽ giúp mọi việc diễn ra suôn sẻ.
Chọn ngày giờ tốt và địa điểm tổ chức tang lễ
Việc chọn giờ khâm liệm và giờ chôn cất thường dựa vào tuổi của người mất và lịch âm. Gia đình thường mời thầy cúng, thầy phong thủy hoặc người cao niên trong họ xem ngày lành tháng tốt. Nếu không tổ chức tại nhà riêng, việc đặt lịch tại nhà tang lễ cần thực hiện sớm để đảm bảo đúng tiến độ trong quy trình đám tang.
Chuẩn bị hậu sự và liên hệ dịch vụ tang lễ
Việc chuẩn bị các vật dụng như quan tài, khăn tang, bàn thờ vong linh, vòng hoa… nên được tiến hành ngay từ đầu. Ngày nay, nhiều gia đình lựa chọn dịch vụ tang lễ trọn gói để giảm tải áp lực, đảm bảo đủ các bước trong quy trình đám tang truyền thống.
Xem thêm: Cúng đám tang là gì? Hướng dẫn lễ cúng tang của người Việt
Tiến hành các nghi thức tang lễ
Khâm liệm và lập bàn thờ vong linh
Sau khi người mất được tắm rửa, thay áo quần mới (thường là đồ tang trắng), gia đình sẽ tiến hành khâm liệm đặt thi hài vào quan tài. Cùng lúc đó, bàn thờ vong linh được lập trước cửa chính hoặc trong phòng khách, có di ảnh, hương hoa, đèn nến.
Lễ viếng – tiếp đón người thân và khách đến chia buồn
Lễ viếng là thời điểm bạn bè, đồng nghiệp, hàng xóm đến thắp hương, chia buồn và bày tỏ lòng thương tiếc. Đây cũng là một phần quan trọng trong tổ chức tang lễ, đòi hỏi sự chu đáo từ gia đình như sắp xếp người trực lễ, giữ không khí trang nghiêm và trật tự theo đúng quy trình đám tang truyền thống.
Lễ truy điệu và đọc điếu văn
Lễ truy điệu thường được thực hiện trước giờ đưa tang. Người đại diện gia đình sẽ đọc điếu văn tưởng nhớ, ôn lại cuộc đời và công đức của người mất. Đây là nghi lễ thiêng liêng trong quy trình đám tang, thể hiện sự tri ân và lòng hiếu nghĩa.
Đưa tang và an táng (hoặc hỏa táng)
Sau truy điệu, đoàn đưa tang di chuyển đến nơi an táng hoặc hỏa táng. Nghi lễ đưa tang có thể gồm nhạc lễ, rắc vàng mã, cầu nguyện… tùy theo tín ngưỡng mỗi vùng. Gần đây, hình thức hỏa táng ngày càng phổ biến nhờ sự gọn nhẹ, sạch sẽ và thuận tiện trong quy trình đám tang hiện đại.
Nghi thức sau an táng
Việc tưởng nhớ người mất không dừng lại sau khi chôn cất hay hỏa táng, mà còn tiếp nối qua các nghi lễ cúng giỗ:
- Lễ cúng 3 ngày, 7 ngày, 49 ngày, 100 ngày: Đây là phần kéo dài trong quy trình đám tang. Các mốc thời gian quan trọng theo tín ngưỡng dân gian, giúp linh hồn người mất sớm siêu thoát.
- Lễ giỗ đầu, giỗ hết tang: Sau một năm và ba năm (hoặc hai năm), gia đình làm lễ lớn để đánh dấu việc mãn tang và tiếp tục cầu siêu cho người đã khuất.
- Giữ gìn ký ức: Nhiều gia đình vẫn thắp hương hàng ngày, thỉnh thoảng nhắc lại kỷ niệm, treo di ảnh tại bàn thờ tổ tiên để người mất luôn hiện diện trong tâm thức con cháu.
Những điều cần lưu ý trong tổ chức tang lễ
Trong khi quy trình đám tang diễn ra, gia đình nên đặc biệt lưu ý một số vấn đề sau trong tổ chức tang lễ:
Kiêng kỵ theo phong tục
Mỗi vùng miền có những điều cấm kỵ riêng trong tang lễ như tránh bật nhạc vui, không mặc đồ sặc sỡ, kiêng làm lễ vào giờ xấu, tránh đặt bàn thờ dưới gác, tránh trùng tang (nếu có người khác trong gia đình đau ốm),…
Vai trò của người đại diện gia đình
Người đại diện (thường là trưởng nam hoặc con cháu ruột thịt) không chỉ giữ vai trò chính trong nghi lễ mà còn là người kết nối các thành viên, đón tiếp khách, thay mặt phát biểu, cảm tạ,…
Sử dụng dịch vụ tang lễ hiện đại
Cuộc sống hiện đại khiến nhiều gia đình ở thành phố không đủ điều kiện tổ chức tại nhà. Các dịch vụ chuyên nghiệp tại nhà tang lễ giúp lễ tang diễn ra trật tự, đầy đủ nghi thức mà không làm phiền hàng xóm. Tuy nhiên, cần chọn nhà cung cấp uy tín và phù hợp với đạo lý gia đình.
Dù tổ chức đơn giản hay trang trọng, tang lễ vẫn luôn là lúc con cháu thể hiện lòng biết ơn, thương tiếc và đạo hiếu với người đã khuất. Việc hiểu rõ quy trình đám tang không chỉ giúp mọi thứ diễn ra chỉn chu, mà còn góp phần giữ gìn những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Xã hội ngày càng phát triển, nhưng những nghi lễ thiêng liêng như đám tang vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần người Việt. Mong rằng bài viết này sẽ phần nào giúp bạn chuẩn bị tốt hơn nếu chẳng may phải đứng ra tổ chức cho người thân với tất cả lòng thành và sự trân trọng.
