Mất đi một người thân yêu là nỗi đau khó tả, một khoảng trống lớn trong tâm hồn mỗi người. Để thể hiện lòng thành kính và tiễn biệt người đã khuất về nơi vĩnh hằng, người Việt ta luôn tuân thủ nhiều nghi thức, phong tục truyền thống. Trong đó, việc tuân theo các điều kiêng kỵ trong thời gian để tang là cách để gia chủ tránh những điều không may cũng như giữ cho sự thanh tịnh cho linh hồn người quá cố.

Những điều cần kiêng kỵ trong thời gian để tang

Theo như những gì Giang Thọ tìm hiểu được thì thời gian chịu tang thường là 3 năm kể từ ngày người thân mất. Trong thời gian đó, gia đình cần kiêng kỵ một số điều sau:

Kiêng kết hôn

Kết hôn là chuyện đại sự, là ngày vui của cả đời người, mang ý nghĩa khởi đầu cho một gia đình mới. Nhưng khi gia đình có tang, nỗi buồn sẽ khiến mọi người khó lòng lo liệu. Tạm hoãn hỷ sự là cách để đảm bảo ngày vui được trọn vẹn, không bị ảnh hưởng bởi chuyện buồn.

Kiêng mặc đồ lòe loẹt

Khi một thành viên trong gia đình qua đời, việc mặc đồ tang thường là màu trắng, đen hoặc các màu tối là cách để thể hiện lòng tiếc thương sâu sắc. Do đó, việc mặc trang phục có màu sắc sặc sỡ, lòe loẹt, trang điểm đậm, uống rượu hay hát hò trong thời gian này là điều hoàn toàn kiêng kỵ.

Tránh thăm bạn bè, hàng xóm

Theo quan niệm dân gian, nhà có tang mang theo “vía nặng”, có thể mang đến những điều xui rủi cho người khác. Vì vậy, trong thời gian này, gia chủ nên hạn chế đi thăm hỏi bạn bè, họ hàng, đặc biệt là những gia đình đang có người ốm đau, bệnh tật hoặc có hỷ sự.

Kiêng mở nhạc lớn

Tang lễ là nghi thức trang trọng, cần sự tĩnh lặng. Mở nhạc lớn, gây ồn ào không chỉ làm mất đi không khí trang nghiêm của buổi lễ mà còn được cho là làm ảnh hưởng đến linh hồn người đã khuất. Đây là một trong những điều kiêng kỵ trong thời gian để tang mà mọi gia đình cần ghi nhớ. Nếu nhà gần nơi có đám hỷ, tiệc tùng, cả hai bên đều nên chủ động giảm âm lượng, thể hiện sự cảm thông và tôn trọng lẫn nhau.

Kiêng động cuốc, thuổng vào mộ

Khi vừa an táng xong, gia đình tuyệt đối không được dùng cuốc, thuổng hay các dụng cụ khác để tác động vào phần mộ. Điều này nhằm tránh làm xê dịch, gây sụp đổ ngôi mộ, đảm bảo sự yên nghỉ cho người quá cố trong thời gian hài cốt đang phân hủy. Con cháu chỉ được phép đắp thêm đất vào những chỗ bị sụt lở, chứ không được làm động mạnh.

Kiêng thăm mộ nửa đêm

Một trong những điều kiêng kỵ trong thời gian để tang đáng nói nữa là thăm mộ vào ban đêm, đặc biệt là vào thời điểm từ 12 giờ đêm đến 2 giờ sáng. Theo quan niệm dân gian, khoảng thời gian này âm khí rất nặng, dễ gặp phải những điều không may. Tốt nhất, gia đình nên chọn thời điểm ban ngày, khi dương khí mạnh để đi thăm viếng và tảo mộ.

Nghe tiếng gọi tuyệt đối không trả lời

Theo quan niệm dân gian, nếu nghe thấy tiếng gọi tên mình vào đêm khuya khi đang chịu tang, tuyệt đối không được đáp lại. Người xưa tin rằng đó có thể là tiếng của vong hồn muốn dẫn dụ và việc trả lời có thể khiến người đang để tang bị “bắt hồn” hoặc kéo về cõi âm.

Những điều kiêng kỵ khi đang chịu tang dịp Tết

Tết Nguyên Đán là dịp lễ quan trọng nhất trong năm, là thời điểm mọi nhà sum vầy, quây quần. Tuy nhiên, nếu gia đình đang trong thời gian để tang, việc đón Tết cần tuân thủ những quy tắc riêng để phù hợp với hoàn cảnh.

• Kiêng đi chúc Tết, xông đất: Việc này nhằm tránh mang “vía buồn” hay “vía nặng” đến nhà người khác, vì người xưa tin rằng tang gia có thể mang lại những điều không may mắn, ảnh hưởng đến tài lộc và vận may của gia chủ trong năm mới.
• Hạn chế trang hoàng nhà cửa: Nếu gia đình có tang, việc trang hoàng nhà cửa đón Tết cần được tiết chế. Thay vì sắm sửa, trang trí lộng lẫy, gia đình nên giữ mọi thứ thật giản dị, trang nghiêm
• Kiêng tổ chức ăn uống linh đình: Việc kiêng tổ chức ăn uống linh đình là một trong những kiêng kỵ trong thời gian để tang. Điều này nhằm thể hiện sự tôn trọng với người đã khuất, giữ gìn không khí trang nghiêm.

Nên kiêng ăn gì khi đang chịu tang?

Ngoài những quy tắc về hành vi và sinh hoạt, một số món ăn cũng được khuyên nên kiêng kỵ để tránh những điều không hay.

• Rau mồng tơi, các loại cá da trơn: Các loại rau có tính chất nhớt như mồng tơi hay các loại cá da trơn như lươn, chạch được cho là sẽ làm tang gia bị dính dớp, công việc rối rắm, khó tháo gỡ.
• Xôi vò: Món ăn này được kiêng kỵ vì tên gọi “vò” gợi lên hình ảnh rối rắm, khó gỡ. Việc ăn xôi vò được cho là sẽ khiến công việc tang ma thêm phần phức tạp, rối bời.
• Bún, phở: Một số nơi cũng kiêng ăn bún, phở trong thời gian này, với quan niệm rằng các sợi bún, sợi phở tượng trưng cho sự dài dòng, kéo dài nỗi buồn.

Những điều kiêng kỵ trong thời gian để tang đã được truyền từ đời này sang đời khác, không chỉ là những quy tắc mà còn là sự thể hiện tình cảm, lòng hiếu thảo và sự tôn trọng đối với người đã khuất. Việc tuân thủ những phong tục này không chỉ giúp gia đình làm trọn đạo hiếu mà còn mang lại sự thanh thản, bình yên cho cả người sống và người đã khuất