Những điều cần biết về tang lễ trong phong tục người Việt đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện lòng hiếu kính và sự tôn trọng đối với người đã khuất. Tang lễ không chỉ là nghi thức mà còn phản ánh nét văn hóa, nơi gia đình thể hiện lòng thương tiếc và mong linh hồn yên nghỉ. Cùng Giang Thọ tìm hiểu tất tần tật những điều cần biết trong đám tang qua bài viết bên dưới.

Tầm quan trọng của việc tổ chức tang lễ

Phong tục tang lễ ở Việt Nam phản ánh sâu sắc tinh thần hiếu nghĩa và lòng biết ơn đối với người đã khuất. Theo quan niệm dân gian, tang lễ không chỉ là nghi thức tiễn biệt mà còn là dịp để cầu nguyện, mong người quá cố được siêu thoát và an nghỉ nơi cõi vĩnh hằng.

Việc tổ chức tang lễ có vai trò rất quan trọng, bởi đây là lúc gia đình, bạn bè và cộng đồng cùng nhau thể hiện lòng thương tiếc, sự tôn kính, biết ơn đối với người đã mất. Tang lễ còn giúp liên kết mối quan hệ tâm linh giữa người sống và người khuất, duy trì truyền thống, văn hóa, đạo lý của dân tộc.

Những điều cần biết về tang lễ – Chuẩn bị trước khi người thân lâm chung

Khi gần qua đời, người bệnh thường có một số biểu hiện như trở nên tỉnh táo hơn, nói nhiều, mắt sáng và có thể muốn ăn uống nhẹ nhàng dù không nhiều.

Những việc người nhà cần làm:

• Dọn dẹp, sắp xếp nơi nằm cho thoải mái và thuận tiện cho việc mai táng.
• Có người túc trực bên cạnh để chăm sóc và hỗ trợ.
• Thực hiện các nghi lễ cầu nguyện theo tín ngưỡng, tôn giáo nếu có.
• Chuẩn bị đồ dùng để tắm rửa, khâm liệm.
• Sẵn sàng khăn áo, hương hoa và các vật dụng cần thiết cho lễ tang.

Những điều cần biết trong đám tang ngay sau khi thân nhân mất

Khi người mất đã tuyệt khí, cần vuốt mắt rồi đặt thi hài xuống đất gọi là hạ thổ để xem có dấu hiệu hồi sinh không. Sau đó, đặt thi hài lên giường và kẹp một chiếc đũa giữa hai hàm răng để chuẩn bị cho lễ phạm hàm. Nếu không có đũa, phải dùng lược để mở hàm.

Đối với trường hợp mất tại bệnh viện, đường phố hoặc nơi không thể thực hiện đủ nghi lễ, gia đình có thể linh động điều chỉnh cho phù hợp.

Khi tắm cho người đã mất, chuẩn bị các dụng cụ như dao nhỏ, khăn, lược, thìa, đất, nước thơm và nước nóng. Tắm trong không gian kín đáo, tang chủ, người hộ việc quỳ xuống khóc và đọc lời cáo từ. Sau đó, thi hài được đắp chăn, màn buông xuống, trên đầu đặt một chiếc ghế con với bát cơm úp, quả trứng, đôi đũa dựng trên bát và thắp hương. Một số nơi còn đặt dao trên bụng người mất để trừ tà.

Lễ khâm liệm nhập quan

Gia đình chọn giờ tốt để tiến hành nhập quan. Tiếp đến là người thân thực hiện nghi thức gọi hồn, quay áo người mất về bốn hướng và đặt áo vào quan tài. Sau đó đóng nắp, trên nắp đặt bát cơm úp, đôi đũa, quả trứng luộc, khúc chuối con và nến (7 cây cho nam, 9 cây cho nữ).

Hương, nến được thắp liên tục trên bàn thờ và quan tài đến khi an táng. Cuối cùng, tiến hành lễ thiết linh, thành phục,phát tang để chính thức bắt đầu tang lễ.

Lễ thiết linh và thành phục

Lễ thiết linh là nghi thức lập linh vị, đặt bàn thờ tang để thờ người đã mất trước khi chôn cất. Gia đình chỉ lạy hai lạy và dùng các danh xưng như “Cố phụ”, “Cố mẫu” thay vì các từ khác để thể hiện sự tôn kính.

Lễ thành phục đánh dấu thời điểm chính thức chịu tang với ba hồi trống lớn và nhạc tang báo hiệu. Con cháu đứng theo thứ tự trước bàn thờ, thầy cúng làm lễ, thể hiện lòng thương tiếc và tri ân. Sau lễ, tang chủ mới tiếp khách, người dân mới đến phúng viếng. Tang phục và nhạc tang là phần quan trọng của tang lễ, nhưng có nơi hạn chế nhạc tang cho người mất trẻ.

Lễ cúng sáng tối

Từ xưa, khi quan tài vẫn còn đặt ở nhà và cha mẹ chưa được an táng, người ta coi như cha mẹ còn sống. Trong ngày, buổi sáng và buổi tối, gia đình vẫn thăm hỏi, mời cha mẹ ăn cơm, đi ngủ như bình thường. Ngày nay, lễ cúng đơn giản hơn, chỉ cần dọn mâm cúng, thắp hương, thành tâm khấn mời cha mẹ dùng bữa.

Lễ động quan

Đêm trước ngày an táng, vào giờ Tý (23-24 giờ), lễ động quan được thực hiện bằng cách nâng quan tài lên rồi đặt xuống ba lần hoặc xoay nghiêng hai bên. Hành động này tượng trưng cho việc cha mẹ “trở mình” khi vẫn đang say giấc ngủ.

Phúng viếng

Trong những điều cần biết về tang lễ thì phúng viếng là dịp để người thân, họ hàng, bạn bè đến chia buồn, thể hiện lòng kính trọng và tiễn biệt người đã khuất. Ban lễ tang sẽ chuẩn bị rạp, bàn ghế, trầu thuốc, tổ chức tiếp đón khách trang trọng.

Trong lễ, thông tin về người mất và chương trình tang lễ được đọc lên để mọi người biết. Ban lễ tang sắp xếp vòng hoa, câu đối, người viếng thường vái 2 vái, tang chủ cũng đáp lễ như vậy. Ban nhạc hiếu sẽ chơi khúc nhạc ngắn khi đoàn viếng đến, tạo không khí trang nghiêm, tôn kính.

Lễ truy điệu và an táng

Dưới đây là quy trình cơ bản của lễ truy điệu và an táng trong tang lễ truyền thống Việt Nam:

• Lễ tiễn biệt: Gia đình cùng thầy cúng thực hiện nghi lễ trang trọng tiễn đưa người quá cố về nơi an nghỉ cuối cùng.
• Lễ truy điệu: Ban Lễ tang đại diện các đoàn thể, chính quyền tổ chức lễ tưởng niệm, mọi người mặc niệm, dâng hương tiễn biệt lần cuối.
• Di quan: Gia đình cảm ơn khách viếng, đoàn đưa tang di chuyển quan tài theo nghi thức, thường có cờ tang, xe hoa, kèn trống và người đi đưa tang.
• Hạ huyệt: Tại nơi chôn cất, làm lễ cáo Thổ thần, hạ quan tài xuống huyệt, đắp mộ, cúng bái, thắp hương, chôn bia tạm. Tang chủ cảm ơn mọi người, con cháu tiễn biệt lần cuối trước khi rước linh xa về nhà thờ.

Những điều kiêng kỵ trong thời gian tang lễ

Tang lễ là nghi thức thiêng liêng và có nhiều điều kiêng kỵ cần được tôn trọng để tránh điều không may mắn. Cụ thể:

• Tránh làm đổ vỡ đồ đạc trong nhà để giữ sự trang nghiêm.
• Không mặc trang phục màu sáng, nên chọn màu tối hoặc màu tang.
• Hạn chế các hoạt động giải trí, vui chơi để thể hiện lòng thành kính và tôn trọng người đã khuất.

Tìm hiểu và thực hiện đúng những điều cần biết về tang lễ trong phong tục người Việt góp phần giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống. Ngoài ra, gia đình của người quá cố an lòng trong giai đoạn khó khăn. Liên hệ ngay với Mai Táng Giang Thọ để được hỗ trợ chu toàn các công tác trong tang lễ.

• Địa chỉ: 19E/27 Lô A Đường Cây Sung P.14 Quận 8 TP.Hồ Chí Minh
• Hotline/Zalo: 0907 250 036
• Email: [email protected]